Pakistan'ın Belucistan eyaleti Gadani şehrindeki Dewan Shipbreaking PVT gemi söküm işletmesinde çalışan ve Chartherine Brıght adlı dökme yük gemisinin sökümü sırasında demir ve ağır bir plakanın altında kalan Qasim ve Mustafa adlı iki işçinin 16 Ocak 2024 tarihinde ölümü üzerine gözler Pakistan’daki gemi geri dönüşüm tesislerine çevirdi. Yaşanan iş cinayetinden sonra Umman merkezli Maritime International Transport & Trading'e bağlı Panama bandıralı gemi kıyıya çekildi.

“İŞÇİLERİN HAYATLARI BİLEREK RİSKE ATILIYOR”
Ulusal Sendikalar Federasyonu (NTUF), yaşanan iş cinayetinin ardından gemi söküm iş kolunda işçi sağlığı ve güvenliği standartlarına uyulmamaya devam edilmesi nedeniyle yetkilileri ihmalkârlıkla suçladı. NTUF yaptığı açıklamada, “Gadani'deki gemi söküm tersanelerinde güvenlik önlemlerinin olmaması, işçileri son derece tehlikeli koşullar altında görevlerini yerine getirmeye zorlamakta ve bu da işçilerin hayatlarını bilerek riske atıyor” dedi.

İki işçinin iş cinayeti sonrası yaşamını yitirmesinin ardından NTUF, kazanın tam olarak soruşturulması çağrısında bulundu. NTUF, polis de dahil olmak üzere çeşitli devlet kurumlarının gemi söküm sektörünün cezasız kalmasına göz yumduklarına yönelik endişelerini uzun süredir dile getirirken, cesetlerin herhangi bir otopsi yapılmadan gece gizlice gömüldüğünü, bunun da ölüm nedenini gizleme ve yüklenici ile tersane sahibini sorumluluktan koruma çabası olduğunu iddia etti.

2016 YILINDAKİ PATLAMADA 30 İŞÇİ YAŞAMINI YİTİRDİ
Pakistan’daki gemi söküm tesislerinde 2016 yılında 30'dan fazla işçinin ölümüne neden olan feci patlamanın ardından tersanelerde ciddi eksiklikler tespit edilmesine rağmen sürdürülebilir gemi geri dönüşüm uygulamalarını güvence altına almak için gerekli tedbirler alınmadığı için işçi ölümleri devam etti.

Gemi söküm tesislerinde geçtiğimiz yıl Yunanistan şirketlerine ait on beş geminin kıyıya çekildiği Gadani'de iki işçinin ölümüyle birlikte önlenebilecek ölümlerin sayısı arttı. Gemi Söküm Platformu STK'sı Proje Sorumlusu Sara Rita da Costa, “Yirmi yılı aşkın bir süredir Güney Asyalı yetkililere ısrarla gemi söküm endüstrisinin daha iyi tesislerin bulunduğu, işçi güvenliğinin sağlandığı ve kirliliğin önlendiği belirlenmiş alanlara taşınması yönünde ısrarla çağrı yapıyoruz. Bu acil ihtiyacın göz ardı edilmesi daha fazla acı can kayıplarının artma olasılığını da beraberinde getirmektedir. Yetkililerin, tersane sahiplerinin ve nakliye şirketlerinin elde ettiği kârın hem insanların hem de denizlerin kıyı tabiatının zararına olduğunu kabul etmelerinin zamanı gelmiştir” dedi.

İNSAN SAĞLIĞI VE ÇEVREYE ZARAR
Pakistan'da gemiler kumsalda söküm tekniği ile sökülüyor. Kumsalda söküm, güvensiz çalışma koşulları, kıyı ekosistemlerine ve çevredeki canlılara zarar veriyor. Bangladeş, Hindistan ve Pakistan'da yetkililer veya gemi söküm sektörü tarafından hiçbir veri yayımlanmıyor. Bu da olayların genel ölçeğini ve etkisini doğru şekilde değerlendirmeyi zorlaştırıyor. Ayrıca, kanserde dahil olmak üzere meslek hastalıklarının resmi olarak izlenmesi ve kaydedilmesi de söz konusu olmuyor. Pakistan’da 2009 yılından bu yana söküm sırasında gerçekleşen kazalarda 89 işçi yaralanırken, 61 işçi hayatını kaybetti. STK Gemi Söküm Platformu’nun yerel kaynaklardan ve basından çıkan haberlere dayanarak açıkladığı rakamlar pek çok kazanın rapor edilmemesinden dolayı gerçek rakamların çok altında olduğu tahmin ediliyor.

Ramis Sağlam / Evrensel