Türkiye’de 13 Mayıs 2014 yılında yaşanan 301 işçinin yaşamını yitirdiği Soma maden faciasında devlet erkânına öfke ile eylem yapan madenci Erdal Kocabıyık’ı tekmeleyen dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın danışmanlarından Yusuf Yerkel Türkiye’nin Frankfurt Başkonsolosluğu’na Ticaret Ataşesi olarak atandı. Bu haberin düştüğü günlerde ajanslara bir başka haber de şöyle düştü: İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi hazırladığı 2021 yılı İş Cinayeti Raporuna göre 2021 yılında en az 2 bin 170 işçi, iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. Rakam değil bu, 2170 işçi bu cinayetlerde hayatını kaybederken İSİG Meclisinin açıkladığı veriler adeta Türkiye kapitalistlerinin ve egemenlerin hükümetlerinin kurduğu sömürü düzeninin işçi sınıfının sağlığı, kanı, canı üzerinden yükseldiğini ortaya seriyor. Kuruş pahasına değil can pahasına hayatlar… “Çin modeli”, “Türk modeli” diye diye ekonomide gelinen yer. İş cinayetlerinde işçi sınıfı her yıl 7 SOMA katliamını yaşıyor hem de olağanlaştırılıyor. Çalışma koşulları her geçen gün ağırlaşıyor. İşçiler bir yandan uzun, esnek, fazla mesailerle ücret dengesi tutturmaya çalışırken, meslek hastalıkları ve iş cinayetleri ev ekonomisinin en ağır bedelleri oluyor. İSİG Meclisinin açıkladığı her bir veri üzerine durup düşünmek gerekiyor ayrıca her bir veri üzerinden akademik çalışma yapılması da gerekiyor.

İSİG Meclisinin verilerine bakacak olursak:

2021 yılında iş cinayetlerinin işkollarına göre dağılımı şöyle:

Ticaret, Büro, Eğitim, işkolunda 345 emekçi;

Tarım işkolunda 318 emekçi (161 çiftçi ve 157 işçi);

İnşaat işkolunda 335 işçi;

Sağlık işkolunda 229 işçi;

Taşımacılık işkolunda 186 işçi;

Belediye işkolunda 113 işçi.

2021 emekçiler için ölüm yılı adeta
Ticaret, Büro, Eğitim işkolunda en çok ölüm olmasını ‘normalde’ tamamen görmezden gelinen bilgisine ulaşamadığımız meslek hastalıklarının ufak bir kısmı ‘fiziksel mesafesiz, aktif çalışanların covid-19 kaynaklı ölümleri’ olarak karşımıza çıkıyor. Tarım işkolu da daha önceki yıllardan da alışık olduğumuz gibi hem mevsimlik işçilerin çalışma koşulları hem de işe ulaşımda yaşadıkları trafikteki kazalar ve çocuk işçi ölümleri ile ikinci sırada. İnşaat iş kolu da denetimsizliğin ve kayıt dışı çalışmanın hat safhada olduğu ve çok tehlikeli işkollarından olarak Türkiye’deki iktidarın ekonomi politikalarına da paralel olarak 3. sırada yer alıyor.

Hayatını kaybedenlerin 94’ü mülteci/göçmen işçi, 64’ü çocuk işçi. İşçilerin %29’u COVID-19 %16’sı servis kazası nedeniyle hayatını kaybediyor.

İş cinayetinde hayatını kaybeden 2 bin 170 işçi 21’i 14 yaş ve altında, 41’i 15-17 yaş arasında yani çocuk veya genç işçi.

2021 yılında 98 işçi intihar etmiş.

Emekli olamayan emeklilerin, emekli olan ama emekli gibi yaşayamayanların ülkesi Türkiye’de; 2021’de:

51-64 yaş arası 544 işçi,

65 yaş ve üstü 143 işçi iş çalışırken öldü.

2021 emekçiler için ölüm yılı adeta: iş kazalarındaki bu kıyıma ilaveten en az 13020 can da kayıt altına bile alınmadan meslek hastalıkları/işe bağlı hastalıklardan(ILO 2013) hayatını kaybettiği kabul ediliyor.

Ekonomi eğitimi almadığı halde Ticaret Ateşesi olarak atanan Yerkel’in yeni görevindeki istatistiklere bakalım şimdi de:

Sözcü’den Ali Gülen’in haberine göre, 4 yıl boyunca görev yapacak olan Yerkel’in bu sürede, Türkiye’den alacakları ise şöyle:

1) Gri pasaport ve ödeme: Türkiye’den Almanya’ya gidiş masrafları ve ailesinin yol masrafları karşılanacak. Diplomatik statüsü ve dokunulmazlığı olacak. Gri pasaport kullanacak.

2) Kesintisiz 6000 Euro: Almanya’da en az 6000 Euro (yaklaşık 93 bin TL) net maaş alacak, maaşı Ankara’dan havale edilecek ve bunun dışındaki sosyal güvenlik primleri Türkiye tarafından yatırılacak. Emekliliğine büyük katkı sağlanmış olacak.

3) Sağlık masrafı SGK’ya: Kendisi, eşi ve çocuklarının Almanya’daki “acil olsun- olmasın” tüm tedavi masrafları, Euro olarak Türkiye’ye havale edilecek. Bu tedavi masraflarını SGK ödeyecek.

4) Eğitim ve özel okul desteği: Çocukları özel eğitime ihtiyaç duyarsa, özel okula giderse ya da evinden uzak yabancı dilde (ingilizce) eğitim veren bir okula gidecekse, devlet bunun bir kısmını üstlenecek.

5) Evin kirası da ödenecek: Kıdemine ve kademesine göre, tuttuğu evin büyüklüğü ile kirası da baz alınarak, kira desteği verilecek. Vekaleten değil, asaleten atandığı için bu konuda avantajlı olacak.

6) Sıfır Mercedes, sınırsız eşya: Görev süresi bitip Türkiye’ye dönerken, “naklihane” hakkından yararlanacak ve istediği eşyayı götürebilecek. Yol parasını devletten alacak. Vergisiz olarak 3 yaşından daha genç veya sıfır model Mercedes’i vergisiz olarak Türkiye’ye götürebilecek.

7) Süper emeklilik şansı: Yurt dışındaki görevi sırasında tüm emeklilik primleri yüksekten yattığı için, Türkiye’de süper emekli olabilecek ve normal emeklilerin bir kaç katı emekli aylığı hakkı kazanacak.

Sakarya Hendek’teki Büyük Coşkunlar Havai Fişek fabrikasında 7 işçinin öldüğü 128 kişinin yaralandığı iş cinayeti davasında 2021 yılının ilk günlerinde görülmüştü ve salona alınmayan aileler, basının engellenmesine karşı feryat ediyordu. “Parası olan kazanmayacak bunu, üç kuruş için fabrikada kölelik yapan kazanacak. Basın görecek, Türkiye duyacak. Parası olan üç gün yatıp çıkmayacak!” Parası olanın, başbakanın danışmanı olup da madenci tekmeleyenlerin değil “makbul sendikalara” mahkum olmadan işçi sağlığını bir sınıf mücadelesi olarak görüp örgütlenen işçiler kazanacak.

*İş Güvenliği Uzmanı

BursaMuhalif.com/Haber Merkezi