Baluken, kanun teklifinin gerekçesinde, silikozisin; döküm kumu hazırlama, cam ve seramik malzemesi hazırlama, taş kırma, öğütme, tünel kazma, madencilik, kumlama, taşlama sırasında açığa çıkan kristal silikaya uzun süreli maruz kalınması ile oluştuğunu belirtti.
Türkiye'de şu ana kadar yaklaşık 600 kot kumlama işçisine silikozis tanısı konulduğunu, bunlardan 50 işçinin yaşamını yitirdiğini hatırlatan Baluken, gerçek silikozis hasta sayısının 5 binin üzerinde olduğu yönündeki tahminleri hatırlattı.
Hastalığın tedavisinin olmadığını kaydeden Baluken, bu nedenle asıl önemli olan konunun "korunma" olduğunu belirtti. Baluken, silikozis riski taşıyan işçilere 3 ayda bir kontrol muayenesi yapılması, solunum hastalığı olanların bu işlerde çalıştırılmalarının yasaklanması gerektiğini belirtti.
"Kot kumlama işinin yasaklandığı belirtilmesine rağmen Türkiye'deki piyasada hala beyazlatılmış kotların piyasaya sıklıkla sürülmesi denetimin etkin yapıldığı konusunda kuşku yaratmaktadır" diyen Baluken, bu kuşkuların giderilmesi için gerekli mekanizmaların kurulması gerektiğini kaydetti.
Baluken, ayrıca "Silikozis riski taşıyan işler için; kapalı alanlarda, kolların dışarıdan kullanıldığı mekanizmalarla çalışılmalıdır. Bunun mümkün olmadığı hallerde tüm vücudu örten özel giysiler giyilmeli, aynı zamanda kumlama yapılan alandan toz yayılması engellenmelidir. Toz yayılmasını azaltmak için ıslak ortamda çalışmanın sağlanması da gereklidir" dedi.
Baluken, bu işte kullanılan özel kumun değerli olması nedeniyle, işverenlerin kum zayiatını önlemek için havalandırmanın olmadığı, pencerelerin sıkı sıkıya kapatıldığı ortamlarda işçileri çalıştırdığına dikkat çekti. Baluken, şunları belirtti: "Genç insanlarımız göz göre göre ölüme gönderilmekte ve düzenleyici bir yasa çıkmasına rağmen sorunlara kalıcı bir çözüm getirilmemektedir. Bu çözümsüzlüğün asıl nedeni ise devletin asli görevlerinden olan sosyal politika, işçi sağlığı ve iş güvenliği konularında gerek yasal düzenlemeler gerekse de uygulama ve denetim alanında ortaya çıkan yetersizliktir. Bu yetersizliğin bir sonucu olarak, Silikozis hastalığına yakalanmış, pek çok işçi, hayatının geri kalan kısmını, makinelere bağlı bir halde, ölümün soğuk nefesini her gün enselerinde hissedecek bir dram içinde, çaresiz bir şekilde sürdürmeye çalışmaktadır."
HAKLARI GENİŞLETİLİYOR
"Sikozis Hastalığına Yakalanan Vatandaşların Sosyal Güvenlikleri Hakkında Kanun Teklifi", silikoz hastalığına yakalanmış vatandaşları ve yakalanma riski yüksek işlerde çalışanları sosyal güvence altına almak; haklardan yararlanma şartlarını belirlemek, iş yerlerinde silikoz hastalığına karşı gerekli önlemlerin alınmasını sağlamak amacı taşıyor.
Teklife göre, silikoz hastalığı; Sosyal Güvenlik Kurumu'nca yetkilendirilen Kurum Sağlık Kurulu tarafından tespit edilecek. Silikozis hastalığının işten ayrıldıktan sonra meydana çıkması durumunda da kişiler kanunla öngörülen haklardan yararlanabilecek.
Kanun teklifi, silikozis hastalığından dolayı işgücü kaybına uğrayan vatandaşların 6111 sayılı yasayla sosyal güvenceye kavuşturulmasını, geçici işgöremezlik ödeneği ya da sürekli işgöremezlik geliri bağlanmasını öngörüyor. Günlük geçici işgöremezlik ödeneği, brüt asgari ücretin gün sayısına bölünmesi ve 3/2 oranıyla çarpılmasıyla hesaplanıyor. Sürekli işgöremezlik geliri ise net asgari ücret düzeyi ile bir katı tutar arasında belirlenecek.
Ayrıca yüzde 40 ve üzerinde malullüklerini kanıtlayanlara Sosyal Güvenlik Kurumu'nda malüllük aylığı bağlanacak.
Ölen kişinin birinci dereceden yakını olan hak sahiplerine de gelir bağlanması, ayırca cenaze ve defin için gerekli ödeneğin verilmesi sağlanıyor. Kanunun yürürlüğe girmesi durumunda, bu haktan, daha önce yaşamını yitirenlerin yakınları da yararlanabilecek.
Sosyal güvence konusunda davası devam eden slikozis hastalarına ise dava sonucu beklenmeden kanunda belirlenen güvenceler sağlanacak.
MESLEK HASTALIĞI OLARAK TANIMLIYOR
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ise slikosizi "meslek hastalığı" olarak tanımlıyor ve slikozis hastalarından katılım payı alınmamasını öngörüyor.
Teklif ile silikozis tanısı konan kişilerin başka bir kanunun uygulanmasına gerek kalmadan hem hastalığın meslek hastalığı olarak kabulü hem de söz konusu kişilerin meslek hastası olarak kabul edilmesi öngörülüyor.
BDP Bingöl Milletvekili İdris Baluken, slikozis hastalığının "meslek hastalığı" olarak kabul edilmesini öngören kanun teklifi hazırladı. "Sikozis Hastalığına Yakalanan Vatandaşların Sosyal Güvenlikleri Hakkında Kanun Teklifi", slikozis hastalarına sosyal güvence sağlıyor. Baluken, bu teklif ile birlikte "5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi"ni, TBMM Başkanlığı'na sundu.
