Bu koşullarda iş bulmakta güçlük çeken inşaat mühendisleri inşaatların şantiyelerinde de çalışmak zorunda kalıyor. Inşaat mühendisleri şantiye şefliği ile inşaatta yaşanacak her tür olumsuzlukların sorumlusu oluyor.( Giresun'un Dereli ilçesinde özel bir şirkete ait Hidroelektrik Santrali (HES) inşaatında 4 işçinin ölümü ile sonuçlanan olayda gözaltına alınan 2 şantiye şefi tutuklandı.)
Mühendisler için durum bu iken inşaatta çalışan kalıp ustasının, elektrikcisinin,her işe koşturan işçilerin, sorunları hangi yönde birlikte bakalım, İnşaatlarda çalışan işçilerin gündelik veya kısa zamanlı çalışacak olması işverenin yükünü hafifletiyor. İşçilerin sigortasını çoğu zaman yaşanan bir olumsuzlukta hatırlaması işçininde bu duruma ayrı bir önem atfetmemesiyle işveren ile işçi arasında yazısız bir anlaşmaya dönüşüyor. Çalışma koşullarında ise belirleyici olan, İşçinin sağlığı ve güvenliğinden çok çalışanların maliyetinin asgari düzeyde olması göz önünde bulunduruluyor. İşçilerin çalışırken kullanması gereken malzemelerin, mütahite ücret külfeti getirdiği için inşaat işçileri, kasksız, halat olmadan, güvenilirliği olmayan iskelelerde çalışmaya devam ediyorlar.Mühendislerin çalışma koşullarının güvenli bir hale getirmek için alması gereken önlemlerin mütahitin isteği dışında hayata geçirmesi çok mümkün olmuyor.Bu koşullarda Mütahit inşaatta çalışan işçilerin, bir sorun yaşanmazsa inşaatın bitiminde orda ikame edecek insanların da kaderini yazmakda sorumlu oluyor.
İşçilerin, kaderlerini yazan mütahitler, kendi kaderlerini İktidar partisinin belediye başkanlarıyla ya da bakanlarıyla şekillendirirken işçilerin kaderine ölüm ve hastalık yazıyorlar.
Yaşanan iş kazaların da (iş cinayetlerin de)birincil sorumlusu olan (mühendisler) işverene uygulanacak olan cezanın büyük bir kısmı, iş güvenliği uzmanı olarak çalışan mühendis tarafından paylaşılıyor. Şu an da birçok mühendis, cezaevlerin de cezalarının bitmesini beklemekteler.
Yasal düzenlemelerle iş sağlığı ve güvenliği sorununu çözebilirler mi? Aşağıda bir bakalım.
2003 yılında çıkartılan 4857 sayılı iş kanununda, iş güvenliği ve sağlığı mevzuatın da, işin zorluk derecesi ve 50 kişinin üstünde işçi çalıştıran işverenin uyması gereken kimi sorumluluklar var.
1.İşyeri sağlık ve güvenlik birimi oluşturmak.
2. Bir veya daha fazla işyeri hekimi ile gerektiğin de diğer sağlık personeli çalıştırmak,
3. Sanayiden sayılan işlerde iş güvenliği uzmanı veya birden fazla mühendis çalıştırmak.
Bu yasa da işin zorluk derecesini belirleyen koşulların neler olduğu çok açık değil, ikincisi 50 kişiyle sınırlandırılması, inşaat sektöründe kayıtlı çalışan insanların bunun altında olması, inşaat sektöründe işverenin teknik anlamda bir tedbir almasını gerektirmemektedir. Çıkan sonuç işçiler ölmeye devam edecektir. Üçüncüsü iş güvenliği uzmanı yerine mühendislerin çalıştırılması da iki alanın birbirinden farklı olduğu için işverenin yapmak zorunda olduğu için yaptığı bir hale dönüşüyor. Devlet işçilerin sağlığı ve güvenliğini işverenin insafına terk ediyor., Yasal anlamda da ucu açık ifadelerle hazırlanmış olan yasalarla, mevzuatlarla, işverenin açılacak olan deliğe tıpa takabilmesinin önü açılmış oluyor.
İnşaat sektörünü diğer sektörlerden ayıran bir özellikte iş kazalarının en fazla olduğu alan olması, ama ne hikmetse işçi sağlığı ve güvenliği mevzuatında ayrı bir yere sahip değil.
"İş kazalarında, 2012'de Hes ve baraj inşaatlarında 26 işçi öldü. Son 18 ayda ise aynı sektörde 48 işçi öldü, 63 işçi ise yaralandı."
Görüldüğü üzere, inşaat sektörün de yaşanan iş kazalarının(iş cinayetlerinin) sorumlusu Mühendisler, mağduru işçiler, masum olanıda ihaleler kazanmaya devam edende Mütahitler oluyor.
Türkiye'de iş kazalarının, gerçek sorumluları, kendi sorumluluklarını nasıl çalışanlarına mal ediyor?
İnşaatlarda işçi sağlığı ve güvenliği aynı zamanda inşaatın uygun bir şekilde inşa edilmesi de inşaat mühendislerinin üzerinde, yani çimentodan, demirden çalmadan kullanılabilir, malzemeler olmasını denetlemekte mühendislerin işi, yasal olarak bu sorumluğa haiz olan inşaat mühendislerinin, inşaatta kullanılacak olan malzemelerin uygunluğunun ötesinde ucuz malzeme kullanmayı sağlaması gerekiyor. İnşaatın yapımın da maliyetinin düşürülmesi, mühendisin işe kabul edilmesini sağlayan faktörlerden birisi olabiliyor. Bu durum,Mühendislerin karşı çıkamayacağı bir hale dönüştürülüyor. Mühendisler, iş kaygısı nedeniyle, olması gerekeni değil oldurulması gerekeni yapıyor.
