Ölüm ocakları: Yanan bizdik siz kömür sandınız - Murat Selenoğlu - İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi

Ölüm ocakları: Yanan bizdik siz kömür sandınız - Murat Selenoğlu

5404 Okunma
18.05.2012
A+
A-

Dünyada yıllık yaklaşık 1,5 trilyon ABD doları değerinde 10 milyar tonun üzerinde maden üretiliyor. Bu muazzam zenginliğe rağmen, “maliyet” olarak görülen işçi sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmadığı görülüyor. Bu yüzden maden ocakları artık ölüm ocakları olarak anılıyor.

Dünya’da yaklaşık 30 milyonu aşkın kişinin madenlerde çalıştığı düşünülüyor. Bu rakamın yaklaşık 3’te 1’i kömür ocaklarında çalışıyor. Aileleriyle birlikte 300 milyon insanı yakından ilgilendiren dev sektörde küçük ölçekli madenlerde çalışanların sayısı da hiç azımsanmayacak kadar. Bugün küçük ölçekli madenlerde yaklaşık 6 milyon madencinin çalıştığı öngörülüyor. Ve maden kazalarının büyük çoğunluğu da buralarda yaşanıyor. Dünya’da çalışanların sadece yüzde 1’i madenlerde iken, meydana gelen iş kazaların yüzde 8’inin madencilik sektöründe yaşanması bu sektörün risklerini açıkça ortaya koyuyor.

Nitekim, Türkiye’de bu durumun aksini kanıtlayacak bir gelişme yaşanmadı.Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu’nun 2011 yılında hazırladığı raporda, “Çalışmaların ortaya çıkardığı ilk tespit; ülkemizdeki maden işletmelerinde karşılaşılabilecek muhtemel bütün riskleri değerlendirerek sistematik tedbirler alınmasını sağlamaya yönelik iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi kurulmasında ve dolayısıyla risklerin önceden değerlendirilerek önlenmesinde ciddi eksiklikler bulunduğu” ifadeleri yer alıyor.

Örneğin İstanbul İşçi Sağlığı ve Meclisi verilerine göre; 87 işçinin yaşamını yitirdiği Nisan ayında en az 14 maden işçisi yaşamını yitirdi.

Maden Mühendisleri Odası’nın (MMO) verilerine göre; 2012 yılının ilk 5 ayında toplam 27 maden kazası yaşandı. 14’ü yeraltında yaşanan kazalarda 1’i maden mühendisi 21 kişi yaşamını yitirdi, 10 işçi de yaralandı. Başka bazı kaynaklara göre: 2012 yılında 24 maden işçisi yaşamını yitirdi.

SGK’nın 2011 yılı istatistiklerine göre son beş yılda kömür madenciliği işletmelerinde 30 bin 154 iş kazası meydana geldi. Bu rakam, bütün sektörlerdeki toplam iş kazası sayısının yaklaşık yüzde 8’ini oluşturuyor.

EN FAZLA GÖÇÜK YAŞANDI

Madenlerde iş kazalarının en önemli sebebi göçük. MMO’nun verilerine göre; 2012 yılında toplam 27 iş kazasının 17’si göçük nedeniyle yaşandı. Metan gazı patlaması, elektrik çarpması ve zehirlenme diğer nedenler olarak sıralanıyor.

İş kazalarında Avrupa birincisi, Dünya’da ise üçüncü sırada olan Türkiye’de maden kazalarının, bütün işkollarında olduğu yüzde 95’inin önlenebilir olduğu kaydediliyor.

Ancak geçmiş yıllara bakılınca pek de önlenemediği görülüyor. Madenlerde 2011 yılında toplam 86 iş kazası yaşandı. Bu kazalarda 2’si maden mühendisi 77 işçi yaşamını kaybederken, 117 kişi de yaralandı. 2010 yılında 43 maden kazasında 105 işçi ölürken 93 işçi de yaralandı. Madenler 2009 yılında 92 işçi, 2008’de ise 43 işçiye madenler mezar oldu.

Türkiye’de 1941-2010 arasında resmi rakamlara göre maden kazalarında toplam 3 bin 12 kişi hayatını kaybetti, 373 bin 484 kişi yaralandı. 1941 öncesinde madenlerde ölen işçi sayısının 4 binin üzerinde olduğunu tahmin ediliyor.

1942 yılında toplam 108 işçi öldü, 3154 işçi yaralandı. 1947 yılında toplam 121 işçi öldü 2 bin 664 işçi yaralandı. 1955 yılında ise toplam 122 işçi öldü 5 bin 972 işçi yaralandı.

BÜYÜK MADEN KAZALARI

Zonguldak Karadon’da 17 Mayıs 2010’da 30 madenciye mezar olan iş cinayeti en büyük maden faciaları arasında gösteriliyor.Diğer büyük maden kazalarından bazıları ise şöyle:

-7 Mart 1983: Türk Taşkömürü Kurumu (TTK) Armutçuk müessesinde yaşanan grizu patlamasında 103 madenci hayatını kaybetti.

-3 Mart 1992: TTK Kozlu müessesinde yaşanan grizu patlaması madencilik tarihine en büyük facia olarak geçti. Patlamada 263 madenci öldü.

-26 Mart 1995: Yozgat’ın Sorgun ilçesindeki Matsan Madencilik Şirketi’ne ait kömür ocağında meydana gelen grizu patlaması sonucunda göçük altında kalan 38 kişi öldü.

-8 Ağustos 2003: Erzurum’un Aşkale ilçesinde yaşanan göçükte 8 madenci öldü.

-22 Kasım 2003: 10 işçi Karaman Ermenek’teki maden ocağında meydana gelen grizu, patlamasında hayatını kaybetti.

-8 Eylül 2004: Kastamonu’nun Küre ilçesinde maden ocağında çıkan yangında 19 işçi can verdi.

-21 Nisan 2005: Kütahya’nın Gediz ilçesinde yaşanan grizu faciasında maden ocağı 18 işçiye mezar oldu.

-2 Haziran 2006: Adı sık sık maden kazalarıyla anılan Balıkesir’ın Dursunbey ilçesinde yaşanan grizuda 17 işçi hayatını kaybetti.

-10 Aralık 2009: Bursa Mustafakemalpaşa’da özel bir maden ocağında yaşanan grizu patlamasına 19 işçi can verdi.

-23 Şubat 2010: Balıkesir‘in Dursunbey ilçesinde özel sektöre ve “örnek maden” olarak gösterilen yeraltı kömür işletmesindeki grizu patlamasında 1‘i maden mühendisi, 17 kişi hayatını kaybetti. 14 işçi de yaralandı.

-6-10 Şubat 2011: Maraş’ın Afşin ilçesinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın teşekkülü EÜAŞ’e ait olan ve özel sektöre devredilen Çöllolar kömür sahasında 4 gün arayla iki göçük yaşandı. İlk göçükte bir işçi, ikincisinde ise 2’ mühendis,11 kişi yaşamını yitirdi. Halen ikisi mühendis toplam 9 işçi 50 milyon ton olduğu tahmin edilen göçüğün altından çıkarılmayı bekliyor.

Emek Dünyası