Doktorlar Avustralya’nın asbest felaketinden bu yana en kötü mesleki akciğer hastalığı kriziyle karşı karşıya olmasından endişe ediyor.

Son zamanlarda popülerleşen mutfak tezgahlarının üretilmesi için kullanılan taş madenlerin işlenmesiyle tehlikeli seviyede silika tozuna maruz kalınması, silikozis hastalığını ciddi derecede arttırıyor.

Brismane merkezindeki meslek hastalıkları hekimi (occupational physician) Graeme Edward işyerlerinde yaptıkları sağlık taramalarına dayanarak silikozis vakalarında ciddi bir artış olacağını öngörüyor. Doktor Edwards Queensland’da şimdiye kadar test edilen üç işçiden birinin silikozis belirtileri gösterdiğini söyledi.

Avustralya’da taş işçisi olarak çalışan 46 yaşındaki Tahir Özkul silikozis mağdurlarından biri. Melbourne’da yaşayan bu Türkiyeli işçi yıllarca küçük bir fabrikada çalışmış. Kendisine verilen kağıt maske onu, mutfak tezgahlarını keserken ortaya çıkan tozdan korumaya yetmemiş.

Mutfak tezgahlarının üretildiği bu taşlar yüzde 90’a kadar silika içerebilir. Bu, granitten veya mermerden daha fazla silika ürettiği anlamına geliyor.

Tahir Özkul bazen mesai bitiminde tamamen tozla kaplı olduğunu ve “kardan adam” gibi göründüğünü söyledi.

Özkul destek almadan en fazla 20 metre yürüyebiliyor, nefes almak için oksijen tüpüne ihtiyaç duyuyor ve ayakkabısını bağlamak gibi günlük eylemleri bile gerçekleştirmekte zorlanıyor.

“Yürümek gibi normal bir eylemi bile yapamam, rahatça bir yere gidemem, her zaman oksijen tüpümü yanımda taşımak zorundayım”

“Kısa nefesler alabiliyorum ve nefes almak acı veriyor. Kendimi çok rahatsız hissediyorum.”

Geçen hafta Tahir Özkul’a akciğer nakli yapıldı.

Bir başka eski taş işçisi olan Frank Scott da silikozis hastası. Günde 16 saat oksijen almaya ihtiyacı var ve fiziksel faaliyetlerde çok zorlanıyor. Onun da akciğer nakline ihtiyacı olduğu söyleniyor.

Avustralya’da silikozisin erken belirtilerini gösteren ancak bunu bilmeyen binlerce taş işçisi olduğundan endişe ediliyor çünkü tıbbi olarak test edilmediler ve henüz bu hastalığın semptomlarını göstermediler.

Avustralya ve Yeni Zelanda Toraks Derneği’nin Melbourne merkezli solunum hekimi ve dernek sözcüsü Dr. Ryan Hoy, bunun bir halk sağlığı krizi olduğuna inanıyor.

“Son 12 ayda yaklaşık 8 hasta gördüm. Bu buzdağının sadece görünen kısmı. Bu işçiler nefes darlığı ve silikozis belirtileriyle başvurdu. Gerçekten endişelendiğimiz şey, hastalığı olan ama henüz bu hastalığın kendilerinde var olduğunu bilmeyen kişi sayısı.”

Dr Hoy, “Bu, 1960’larda ve 1970’lerde asbest kullanımının yaygın olduğu dönemlerden beri gördüğümüz en büyük mesleki akciğer krizidir.” dedi.

Toraks Derneği kuru taş kesiminin yasaklanarak suyla tozun bastırıldığı kesim yöntemine geçilmesi için çağrı yaptı. Ayrıca şimdiki çalışanlara güncel solunum tetkikleri yapılması, bağımsız bir kurul tarafından toz seviyelerinin izlenmesi ve düzenlemelerin daha sıkı bir şekilde uygulanması gerektiğini söylediler.

Türkiye’de silikozis krizi

Silikozis yeni bir hastalık değil, esas olarak madenlerde, dökümhanelerde, tünel ve yol yapımı işlerinde, seramik vb işkollarında çalışan işçilerin silika tozuna (granit taş-kum tozu) maruz kalmasıyla ortaya çıkan bir hastalık. Ancak, kot taşlamacılığına bağlı silikozis, dünyada ilk kez 2005 yılında ülkemizde görüldü. Normalde hafif seyreden toza maruz kalma süreciyle, özellikle maden işçilerinde 20-30 yıllık çalışmadan sonra görülen bu hastalık 2000’li yılların başında kot kumlama yüzünden hızlı bir seyir kazandı ve yüzlerce kot kumlama işçisi silikozis hastası oldu.

Çalışma Bakanlığı’nın tahminlerine göre, şimdiye kadar 5-10 bin tekstil işçisi bu işte çalıştırılmış. 2-3 ay gibi çok kısa sürelerde de olsa bu işi yapan binlerce işçi soludukları tozun yoğunluğu nedeniyle hastalık tehdidi altında yaşıyor. Sadece Bingöl’ün Karlıova ilçesinin, 300 haneli Taşlıcay Köyü’nde neredeyse her evde bir silikozis hastası var.

Kaynaklar

-Michael Atkin, “The biggest lung disease crisis since asbestos: Our love of stone kitchen benchtops is killing workers”, ABC, 10 Ekim 2018

–kotiscileri.org

Meslek Hastalığı